Euskara (literatura) 1

Clasificado en Lengua y literatura

Escrito el en vasco con un tamaño de 3,94 KB

1936-Lehen Autonomi estatua onartu. Eusko Jaurlaritza sortu.

XX.mendeko kultura mugimenduak: Europan, 2.hamarkadan abangoardia altxatu. (Barruan: ultraismoa, dadaismoa, espresionismoa,surrealismoa...)

Euskal Herriko kultur ekimenak: XX. mendeko lehen 3 hamarkatedan: euskara erabiltzeko aurkako legeak garatu. Erdaldun asko industrietan lana egitera etorri. Primo de Riveraren diktadura. 1914:Lehen ikastola Donostian eta lehen eskola liburuak sortu. 1918: Euskaltzaindia sortu. (J.M.Azkue buru zela).

XX.Mende hasierako prosagintza: Literaturaren pizkundea gertatu zen. Bi genero: Ipuina eta Eleberria.

Ipuina: eleberria baino kontzentratuagoa den kontakizun fantastikoa. Elkarrizketak, deskribapenak eta narrazioak(zati handiena). Pertsonaia gutxi. Bi ipuin mota:herri ipuina eta ipuin literarioa. Pablo Zamarripa: Bizkaitarra, "Zaparradak eta...","Kili-kili eta Firi-firi". Jean Barbier: Baxe Nafarra, "Supazter txokoan","Euskal Herriko kondairak". Gregorio Mujika: Gipuzkoarra, "Pernando Amezketarra".Evaristo Bustintza: Bizkaitarra, "Abarrak", "Bigarrengo Abarrak", "Abarrak... eta abar". Pedro Migel Urruzuno: gipuzkoarra, "Urruzunotar P.M.ren Ipuiak".



Eleberriak: Joan Perez Lazarraga: Arabar."Dianea"(XVI. mendean, artzain eleberria). Jean Daskonaerre: Baxenafar. "Atheka gaitzeko ohiartzunak". Joan Antonio Mogel: Bizkaitar, "Peru Abarka" (1881, lehen eleberria, batzuentzat). Jean Duvoisin: Lapurtarra, "Baigorriko zazpi lihiak". Jean Batitta Elizanburu: Lapurtarra, "Pierres adame". Txomin Aguirre: bizkaitarra, "Auñamendiko lorea" (1898, lehen eleberri osoa, gehienentzat). "Kresala", "Garoa". R.M. Azkue: bizkaitarra, "Behin da betiko".

XX.mendeko eleberrigileak: Jose Manuel Etxeita: Bizkaitarra, "Josecho" (1909) eta "Jayoterri maitia"(1910). Humorea, abertzaletasuna eta iragan mina.

Beste batzuk: Jose Manuel Lertxundi: "Polli ta Pello". Pierre Lhande:"Yolanda". Jean Barbier: "Piarres". Jean Etxepare:"Berebilez". Agustin Anabitarte <<Anabi>> (Donostiarra): "Usauri" eta "Donostia". Tomas Agirre: "Uztaro"

Entradas relacionadas: