Ascenso de Franco ao Poder: Xefatura do Estado e Consolidación do Réxime

A Xefatura do Estado en Mans de Franco

Unha serie de factores favoreceron que Franco fose concentrando o poder na súa persoa:

• A morte de Sanjurjo en accidente aéreo.
• O éxito na xestión dos primeiros contactos cos réximes italiano e alemán.
• Os éxitos militares durante os tres primeiros meses, coa conquista de Badaxoz e a liberación do Alcázar de Toledo.
• O encarceramento e posterior fusilamento de Xosé Antonio Primo de Rivera.

Tras a proposta da Xunta de formar un mando único, o candidato elixido foi Franco, que quedaba así convertido na cabeza visible da insurrección. Creouse tamén unha Xunta Técnica, constituída por militares e civís que actuaba, a modo de Goberno, organizada en comisións.

En xaneiro de 1938, Franco organizou o primeiro Goberno do novo Estado que se fora perfilando ao longo da guerra e que tiña como principios básicos: autoridade, xerarquía e orde. Todo o que se opoñía á unidade era suprimido (Estatutos de Autonomía, linguas...).

Tras a supresión de todas as forzas políticas republicanas, Franco converteuse en xefe do movemento político organizado a partir de FE-XONS. No entanto, desde a Falanxe, Hedilla (líder á morte de Xosé Antonio Primo de Rivera), opúxose, preocupado polas orientacións ultraconservadoras do novo réxime. Os monárquicos e os tradicionalistas tamén se opuxeron á fusión.

Pero todas estas forzas políticas acabaron por asumir a unificación, ben porque os seus líderes foron encarcerados, ben porque era un paso previo para gañar a guerra ou ben porque lles unía a súa posición antiliberal.

A Contrarrevolución Socioeconómica

Paralelamente ao proceso de configuración do réxime e das vitorias militares, o Goberno de Franco ía organizando a contrarrevolución no terreo socioeconómico. Sobre a lexislación deste tema destacan:

• Creación do Servizo Nacional de Reforma Económica e Social da Terra, encargado de realizar a contrarreforma agraria.
• Supresión do réxime de concertos económicos de Biscaia e Guipúscoa (pero mantíñase en Navarra e Álava, que apoiaran aos sublevados).
• Control da produción agraria e industrial.
• Derrogación da lei do divorcio e de matrimonio civil.
• Restablecemento da pena de morte.
• Lei de prensa, que establecía unha forte censura.
• Reconstitución da Compañía de Xesús, que supuxo a comuñón entre o Alzamento e a Igrexa.
• Medidas no campo da educación que favoreceron os sectores conservadores e a Igrexa.

A Igrexa retomou o control da educación, da pureza dos costumes sociais e da censura.