Alvar Aalto eta Hans Scharoun: Arkitektura Organikoaren Bilakaera

Alvar Aalto II eta Hans Scharoun (1950-1968)

1. TESTUINGURUA

1.1. Egileen biografia eta kezkak

ALVAR AALTO

Mugimendu Modernoaren “bigarren belaunaldi”koa, herrikoi ezaugarri
Herrialde gazte baten seme, nazionalismoak inspiratzen dio, Speeren arkitektura naziarekin kontaktuan
Lau gerra pasatu ondoren (Mundukoak, Negukoa eta Laponiakoa) Finlandiako hiriak berreraikitzeko lana
1946-48 EEBBetan (Wrightekin), “organizismoa”
1949an Aino (+) eta 1952an Elissarekin ezkondu
1951ean Bartzelonan (Gaudí) eta 1953an Alhambran
Argiarekin liluratuta geltzen da
Bost etapa:
Lark Sonk, Tampere
1- Erromantizismo Nazionalista (Lark Sonken mirespena)
2- Ipar Klasizismoa (Asplund)
3- Arrazionaltasuna(1920-30)
4- Keinu pertsonalak(1930-46)
5- Organizismoa (1946-76)

HANS SCHAROUN

Tauten adierazkortasun “modernista”tik abiatuta, tankera klasiko eta espazio jariakorekin lan egiten du.
Hugo Häringen eragina.
1932etik angelu zuzenetatik ihes egiten
1933-45, familia bakarreko etxebizitzekin obsesionatuta
Arkitektura militarra vs. proiektu ameslariak
1945etik aurrera, eraikin monumentalak
"El arquitecto independiente no debe guiarse por las sensaciones, sino por las reflexiones"

1.2. Sasoiko arkitektura, influentziak eta aldeak

Frank Lloyd WRIGH - Guggenheim Museoa (New York)

Hormigoi gordina zuriz margotuta
“Zigurat” kurboa, organikoa
Argi iragazituta, zenitala

Le Corbusier eta Junzo Sakakura - Mendebaldeko Artearen Nazioarteko Museoa (Tokio)

Nazoioarteko Arkitektura, baina japoniar kontzeptu formal garbia
Argi zenitala eta iragazita, baina hormigoi gorndina
“Zigurat” amaigabekoa

Le Corbusier - Heidi Weber museoa (Zurich)

Aterki-estalkia eta Modulorekin neurtutako “kaixak”
Kolorea eta material arinak/astunak; hotzak/beroak (zura)
Herrikoi arkitekturarekin zerikusirik ez
Ames

William Archibald Cubitt - KNUST Ingenieritza eskola (Ghana)

Afrikako kolonien “independentzia”ren arkitektura
Hizkuntza internazionala eta xehetasun lokalak (aireztapena eta argiaren iragazia)
Hormigoia zuriz margotuta

2. OBRAREN BALORAZIOA

2.1. Obraren aurkezpena eta deskribapena

Alvar Aalto - Heilig Geist Kirche (Alemania)

Haurtzaindegi, aretoa, eliza eta 32mko dorrea
Helsinkiko Teknologikoaren (1949-64) eta Riolako (1978) elizaren sahiets-hezurren erabilera ezberdina
Argia (beirateak) eta azalera zuriak/zura kontrastean

2.2. Obraren balorazioa

BALORE ESTRUKTURALAK

Sahiets-hezurrak abaniko forman, beste zehar-habe batzuetan oinarrita (Riolan alderantziz) eta aldarean atzean landatuta

ERAIKIN ETA TEKNIKA BALOREAK

Hormigoi armatua zurzko enkofratuarekin eta adreilua, dena uriz margotuta. Zursareak berotasun kontastean.

ESPAZIO ETA ERABILERA BALOREAK

Espazio libre bakarra, erabilera sistema konplexuan integratuta 8konektatuta)
Eserlekuak entzunareto gisa, aldara altueran
“Bozgorailu” efektoa
Aaltoren obra → etapa organizista (transiziozko etapa). Scharoun eta aaltoren ideiak oso desberdinak. Aalto: “Bolumenak diseinatzea eguzkipean” zioen. Organizismoa: landaetxeen tradioziotik dator (horren berinterpretazio modernizatua). Aalto: boumen potoloak deskonposatu (baina hau ez da organizismoa). Hau eliza baten zati bat da. Elementu trinkoa. Barne espazio oso trinkoa eta kanpoaldetik naturarekin lotuta.

BALORE ESTETIKO-KONPOSITIBOAK

Zehar-argia azalera zurietan islatuta bere azken obratan (Mount Angel, 1970). Batasuna eta kontrastea, materialekin lortuta
Mugimendua, direkzionalitatea forma kurboekin
Simetria ardaz desplazatuekin. Hierarkia
Proporzio eta orekak erabilerarekin
Konposizio aldetik, oso ondo integratu/isolatu atalak. Bolumen desberdinen bidez banatzen ditu espazioak. Ardatzetan oinarritzen da eta hauek paisaia ordenatzen dute. Argiarekin eta berne elemntuekin asko jolasten zuen ere. Abanico. Simetria klasikoarekin jolasten du. Bolumen geometrikoak oso importanteak dira bere obretan. Garrantzitsua da nola sentitzen den barrutik eta nola ikusten den kanpotik. Nahiz eta proposamen deskonposatua proposatu, diseinu eskultorikoa baina ez trinkoa da. 3 eraikin desberdin dira.

BALORE HISTORIKORIK EZ

BALORE SINBOLIKORIK EZ

2.1. Obraren aurkezpena eta deskribapena

Hans SCHAROUN - Antzoki Nazionalaren proiektua (Alemania, Mannheim)

1952an Manheimeko Udalak iragarritako lehiaketan puzkatutako Antzokia berreraikitzeko
1963ko Berlineko Filarmonikaren printzipio berak, sinpleagoak (zokalorik ez; eraikin trinkoa)
Antzoki ez eraikia → maketa. Teknika garatuak garai honetan. Planteatzen du espazio kateatuak. Espazio bakoitzak bere forma, izaera dute. Ezin dugu esan zatiak aparte aztertzen direla (aaltoren moduan), dena batera baita. 10 urte beranduago philarmonia eraiki zen. Konposizio aldetik antzerakoa baina emaitza desberdina izan zen. Azken emaitza bai aztertu ahal dela espazio zatikatuetan. Arazoa: espazio kontzeptuaren galera. Emaitzan 3 objetu bezala irakurri ahal da baina maketan ez. Maketan espzio bat eskalonatu bezala irakurtzen da. Ez dago lotura argirik.

2.2. Obraren balorazioa

BALORE ESTRUKTURALARIK EZ

ERAIKIN ETA TEKNIKA BALORERIK EZ

ESPAZIO ETA ERABILERA BALOREAK

Perspektiba eta espazio puskatuak, baina kateatuak
Entzuleen kokamenarekin kezkatuta. Espazio teknikoak alde batera. Sarreraren garrantzia
Organikoa ez da forma konplexu batekin egindakoa (biomorfikoa), naturarekin lotura daukan bizimodu batekin baizik (ez geometrikoa) (Hugo Häring)
Berlinekoa baina berriagoa. Itsuraz funtzionatzen du aurreko maketaren berdin. Scharoun ardatzen bidez markatzen ditu bide eta bisten konexioak. Sarreraik ikusten duzu zuzenean antzokia. Maketan (eskumako argazkia) ikusten da argi dagoela zein den joan behar zaren norantza. Argi natural eta artifizialarekin jolasten du eta kontrasteak egiten dut. Itzalark eta argiak. Hauekin ibilideak lortzen ditu. Ardatz bidual luzeak. Akustika aldetik lantzen zuen ere. Barne eta kanpo espazioak egoten dira koentatuta. Proposamen hau Hugo Haringen espazioen kontzeptutik. Argi naturalaren garrantzia
Espazio deskonposatua (akustika, Rusakov aretoa, Melnikov, baina ez geometrikoa)
Barrutik ikusita, sarrera oso argiak, oso logikoa nundik nola joan behar zaren (argiarekin zeintzuk diren bide printzipalak). Argia balkoien (graden) atzean jartzen da, areto ilun bat ez izateko.

BALORE ESTETIKO KONPOSITIBOAK

Asimetria radikala (ez Filarmonikan)
Hiri inguruan formalki integratuta (ez Berlineko “eskultura”ren moduan)
Scharoun hiri diseinatzailearen ezaugarri
Proporzio oreka ardatz bi konbinatuz errotula pare batekin
Batasuna forma deskonposatuak eta bolumen metaketarekin
Mugimendua, forma artikulatuekin
Hierarkia dinamikoa eta gorantzkoa
Planteatzen du asimetria radikala (ez daunde elementu simetrikorik). Berlinen bai egiten du simetrikoa, eta horretaik lortzen du emaitza desberdina. Bestalde, nahi z eta konposaketa libre bat izan, hiriaren azterketa sakona dago. Aztertu zituen lekuaren ardatzak kokatzeko hemen eta ez beste edozein leku batean. Altuerak ere aztetu zituen alboko eraikinak kontuan izanda. Berlinen hau ez zuen egin, eskultura bat kokatu lautada batean. Forma deskonposatu hauekin, bolumen metaketa horrekin elemntu oso desberdinak ustartzen lortzen duela hierarkiaeta, dinamismo eta forma eskultorikoa, eta forma hori oso integratua inguruan. Inguruan integratuta. Bolumen potentea erdikoa non eszenatokiak, palkoak,...
eta hauek altuera gehiago behar dute. Eraikin auxiliarrak altuera ez dutenez behar, baxuagoak egiten dute. Emaitza bat dator Scharounen ikuspuntu konpositiboarekin. (Berlinen ez) .

BALORE HISTORIKOAK

Hugo Häring eta bere laguntzaile Margot Aschenbrennerekin egindako ikerketa historikoa
Scharounek saiatzen zuen hir historikoa ulertzen eraikina pentsatu baino lehen. Ardatz historikoak markatuta zeudela ikusita bere proiektuan erbili zituen.

BALORE SINBOLIKOAK

Fortifikazio eta antzoki historikoen kokapena LEKUA (ez materialtasuna) mantentzeko
Sasoian radiala, orain kuadrikulatua. Sacharounek biak batu eta ikusita zer lortzen zuen. Atzetik dagoen lana eta hausnarketa oso sakona da.

3. ERAGINA

3.1. Ondorio positiboak: eredutzat hartu dituzten obrak

Jose Antonio Coderch - Trade eraikinak (Bartzelona)

“R” kataluniar taldekoa
GATCPAC mugimendu modernoa berpizteko
Forma kurbo organikoak eta ispilua naturan “integratzeko”
Ondorio positibo ahulak

3.2. Ondorio negatiboak: gaizki ulertu eta ezusteak

SOSTUDIO (Sergio Orduña Architects) - “Casa Gomez” (Mexiko)

Xehetasun “herrikoiak”
Material “modernoen” katalogoa
Forma ez ortogonal “dekonstruktiboak”
Arkitektura libre eta arkitektura modernoa. Deskonposizio inozoa logikarik gabekoa ez da arkitektura ona. Ulerezinezko espazioak lortzen dira.