Desenvolvemento da prosa e teatro no século XV

1 La posa do século XV
Durante este século, o desenvolvemento da prosa en castelán é considerable, notándose na evolución. Florecen dous novos xéneros.

1.1 As novelas sentimentais

Adiantan moitos dos trazos do que hoxe coñecemos como novela; personaxes, entorno, evolución psicolóxica. O amor é o tema de todas as aboras. A máis interesante é A cárcere de amor de Diego de San Pedro.

1.2 Os libros de cabaleiría

Cóñecense e léense na península nos últimos séculos o máis importantes Amadís de Gaula, os libros de cabaleiría protagonizados por cabaleiros cuxa misión é protexer aos indefensos.

1.3 Outras obras

A prosa castelá do século XX tamén servirá para outros moitos tipos de libros: didáctica, filosofía, crónicas e historia.

Teatro do século XV

2.1 Danzas da morte

Como durante a Idade Media era difícil distinguir entre o teatro e as festas, feiras e diversos actos, certas obras puideron estar presentes, así se crearon as danzas xerais da morte de finais do século XIV ou principios do XV.

2.2 Teatro relixioso

Os autos eran obras que se representaban en carros na festividade do Corpus, conservándose algunhas pezas relixiosas.

2.3 Teatro profano

A finais do século XV temos xa notables obras do teatro profano, esencial o refinamento da nobreza. O teatro popular pasa da rúa aos espazos interiores e transfórmase en teatro cortesán. Neste proceso é fundamental Juan del Encina.

La Celestina

3.1 Edicións

En 1499 publicouse anónima a comedia de Calisto e Melibea, tiña dezaseis actos. Ao ano seguinte, Fernando de Rojas. En 1502 imprímese cun novo título Tragicomedia de Calisto e Melibea e con cinco actos máis, a obra agora coñécese como La Celestina.

3.2 Autoría

Fernando atopou un acto e que a continuou.

3.3 O xénero

Antes no século XVI considerábase sen dúbida obra teatral, pero agora a obra considérase unha novela dialogada.

3.4 Argumento

Calisto coñece a Melibea, enámorase, non lle fai caso, pídele consello á Celestina e conséguea (pero lle custa).

3.5 Estrutura

1 Ascendencia cara ao amor 2 Descenso cara á morte

3.6 Personaxes

1 A Celestina 2 Calisto 3 Melibea 4 O pobo chán 5 Os pais de Melibea

3.8 Lingua e estilo

Linguaxe culto e latinizante, diferentes niveis do linguaxe, estilo elevado.

Texto expositivo

• divulgativo ou especializado
• deductivo ou inductivo

1. Plano léxico-semántico

• Léxico denotativo e monosémico, co que se consigue unha sensación de obxectividade e dá unha maior precisión.
• Son frecuentes os substantivos abstractos para denominar as ideas que hai detrás da realidade que se explica.
• Selección de vocabulario técnico, que abunda máis na exposición especializada. Tamén aparecen neoloxismos, préstamos...
• Emprego de siglas e outros procedementos de abreviación.
• Abundan os verbos de estado sobre os de acción.
• Uso de adxectivación específica para matizar o significado dos substantivos.

2. Plano morfosintáctico

• Predominio do presente de indicativo, polo seu valor universal.
• Emprego da 3a persoa para aportar obxectividade ao texto.
• Emprego de oracións impersonais e pasivas reflejas para elidir mencionar ao emisor e así, aportar obxectividade.
• Uso de oracións compostas, especialmente subordinadas (adxectivas e adverbiais: causais, consecutivas, condicionais, concesivas...) e coordinadas explicativas que aclaran as ideas principais.
• Predominio das oracións enunciativas e atributivas polo seu valor informativo.

3. Rasgos textuais

• Abundancia de conectores discursivos que axudan a dar claridade á exposición de ideas: aditivos (ademais, incluso, asimismo...), causativos (por iso, por conseguinte...), oposición (non obstante, con todo...), conclusivos (en conclusión, en definitiva...)
• Uso de deícticos que lle dan cohesión ao texto evitando repeticións innecesarias.
• Orde lineal ou lóxico das ideas para facilitar a comprensión.
• Aportación de exemplos que clarifican as ideas expostas.
• Uso de táboas, gráficos, esquemas que resumen e organizan a información.

4. Rasgos estilísticos

Ausencia de rasgos estilísticos, xa que o obxectivo da exposición é buscar a claridade, non embellecer o texto nin complicar a mensaxe a través das figuras retóricas.