Espainiako Trenbide Sarea: Analisia eta Garapen Estrategiak

Espainiako Trenbide Sarearen Analisia (2005)

Jarraian, 2005eko Espainiako trenbide lineak irudikatzen dituen mapa baten iruzkina aurkezten da, Sustapen Ministerioaren datuetan oinarrituta. Trenbide lineak koloreen arabera bereizten dira, honako irizpide hauek jarraituz:

• Abiadura handia (eraikitzen eta proiektuan)
• Bikoitza elektrifikatuta
• Bikoitza elektrifikatu gabe
• Bakarra elektrifikatuta
• Bakarra elektrifikatu gabe
• FEVE
• Trenbide autonomikoak

Trenbidearen Bilakaera Historikoa eta Egungo Egoera

Trenbidea XIX. mendearen bigarren erdialdean eta XX. mendearen hasieran garraiobide nagusia izan zen Espainian. Hala ere, beste garraiobide batzuen lehiak bigarren mailara baztertu zuen. Gaur egun, egoera hori hobetzen ahalegintzen ari dira, Espainiako trenbide sarearen dentsitatea errepide sarearena baino txikiagoa baita.

Espainiako Trenbide Sarearen Egitura Erradiala

Mapak erakusten duen bezala, Espainiako trenbide sareak egitura erradiala du. Sarearen gaineko eskumenak Estatuaren eta autonomia-erkidegoen artean banatzen dira:

• Estatuaren sarea: Gehiengoa da eta autonomia-erkidegoak eta nazioarteko sarea lotzen dituzten lineak hartzen ditu barne.
• Autonomia-erkidegoetako sareak: Eskualde mailako loturak eskaintzen dituzte.

ADIF, RENFE eta FEVEren Eginkizunak

2005etik aurrera, Espainiako trenbide sarearen kudeaketa eta ustiapena hiru erakunde nagusiren artean banatzen da (mapako legendan adierazten den bezala):

• ADIF (Administrador de Infraestructuras Ferroviarias): Sarea administratzeaz, ustiatzeaz, mantentzeaz eta linea berriak eraikitzeaz arduratzen da (mapan lerro ez-jarraitu urdinez adierazita).
• RENFE (Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles): Bidaiarien eta salgaien zerbitzuak eskaintzen ditu sare konbentzionalean eta abiadura handian, eta material mugikorraren mantentze-lanak egiten ditu.
• FEVE (Ferrocarriles Españoles de Vía Estrecha): Bidaiarien eta salgaien zerbitzuak eskaintzen ditu bide estuko lineetan (mapan lerro morez adierazita).

Espainiako Trenbide Sarearen Hiru Sare Nagusiak

Mapak argi erakusten du Espainiako trenbide sarea hiru azpisare nagusik osatzen dutela:

1. Sare Konbentzionala

200 km/h-tik beherako abiaduran ibiltzeko prestatuta dago eta egitura erradiala du. Linea nagusiak hiriburutik (Madril) periferiako hiri garrantzitsuenetara hedatzen dira. Linea horietako batzuk defizitarioak dira, erabilera txikia dutelako eta, ondorioz, ustiapen-kostu handiak ezin direlako konpentsatu.

2. Abiadura Handiko Sarea

Lerro urdinez irudikatuta, 200 km/h-tik gorako abiaduran ibiltzeko diseinatuta dago. 1992an Madril-Sevilla linea ireki zenetik, Aragoira, Kataluniara eta Gaztela eta Leonera zabaldu da. Gaur egun, sarea handitzen ari da, eta Euskadin eta Mediterraneoko kostaldean proiektuak daude martxan.

3. Bide Estuko Sarea

Gorriz irudikatuta, batez ere Bizkaiko golkoaren inguruan (Kantauri itsasertza) kontzentratzen da, baina beste autonomia-erkidego batzuetan ere baditu lineak, hala nola Gaztela eta Leonen eta Murtzian. Arazo nagusia erabilera urria da, eta, hori hobetzeko, azpiegiturak berritzen ari dira.

Bidaiarien eta Salgaien Trafikoa

Trenbide sarea bidaiarien eta salgaien garraiorako erabiltzen da. Bidaiarien trafikoa errentagarria da distantzia laburretan (aldiriko trenak, esaterako). Abiadura handiko trenean, berriz, hegazkinarekin lehiatzen da distantzia luzeagoetan. Salgaien trafikoari dagokionez, salgai astunak eta bolumen handikoak garraiatzen dira nagusiki.

Lurralde Desorekak eta Garraio Azpiegituren Plan Estrategikoa

Aipatzekoa da lurralde-desoreka handiak daudela trenbide-ekipamenduei eta irisgarritasunari dagokienez. Ekipamendu gehien dituzten bideak ekonomikoki dinamikoenak diren eremuak lotzen dituzte (Madril, Bartzelona, Bilbo, etab.). Beste eskualde batzuetan, berriz, trenbide zerbitzua defizitarioa da.

Trenbide sare eraginkorragoa lortzeko, Garraio Azpiegituren Plan Estrategikoa (PEIT) dago abian. Plan horrek lehentasunezko arreta eskaintzen dio trenbideari, helburu hauekin:

• Lurralde osoari trenbide-irisgarritasuna ematea.
• Segurtasuna hobetzea.
• Sarea modernizatzea.