Euskal Literaturaren Historia
Clasificado en Otras lenguas extranjeras
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 2,54 KB
Joan Perez de Lazarraga: Oñati Eskuizkribua 1564-7: bertso, kanta eta maitasun kontuen bilduma. Kontakizun mitologikoa. Aurkikuntza garrantzitsua euskal hizkuntzalarien aldetik. Arabako eskalkiak (galdutzat jotakoa) dela esaten du Zuazok eta mendebaldeko euskararen historia argitzeko tresna ezin hobea da, inoiz dokumentatu gabeko edo euskara arkaikoko adizki eta hitzak baitarkatza. Nondik kasu arkaiko kamarerean kameratik, aditz-laguntzailearen antzinako formak joan zidin joan zen, aditz trinkoak, dakusasun ezkero ene negarrok ikusten dituzun, hitzak on dereiztasun ala ez maite nauzun ala ez. Balio literarioa baino filologiko handiagoa. ARABAKO EUSKALKIA
Bernard Etxepare: Sarasketa LVP 1545 erlijioa: dotrina, mandamentuak 3, maitasuna: emakumeekiko maitasunaren goraipamena 10, poema autobiografikoa, euskarari zuzendutakoa. NAFAR LAPURTARRAREN SORTALDEKO AZPIEUSKALKIA. Etxepare bizi izan zen urte horietan finkatu ziren herri hizkuntzak latinaren kaltetan.
Joanes Leizarraga: Beraskoitz. Testamentu Berriaren Itzulpena 1571. LAPURTERAZ. Euskara batuaren beharra, hiztegitxoa lapurterazko lexikoa eta esamoldeak ulertzeko. (behe-nafar eta zuberoatarrak).
Pedro Agerre Azpilikueta Axular: Monarkia zegoenenan 16.mendean ekonomia aberastu zen, balea desagertu bakailaotara Ternuara esportazio asko Baionatik baina Donibane eta Ziburu portu nagusiagoak. Goraldiak jende asko ekarri bertara. Hegoaldean ekonomia hazi lurrak eta basoak ustiatzen hasi, gari eta zekale gehiago, mahatsondoak, ontzigintza eta burdingintza. Iparraldean maila jasoa Hegoaldean ez Gaztela inguruan eratutako inperioak beheraldia ekarri periferiakoei. Zentralismoak, gaztelera bakarrik nahiz eta gehienak euskaraz hitz egin. Iparraldean euskaraz. Sarako: estilo barrokoa urrezko aroa. // 17.menderako, garai hartako krisi erlijiosoa erabat gainditurik eta katolikotasuna berriz agertu EH, kontraerreformak mundu katolikoan intoleratzia. Literatura intolerantzia eta euskarari garrantzi gehiago (katixima eta lite aszetikoa). Trentoko kontzilioa inkisizioan eta katekesisa elizgizonen esku geratzen da horretarako liburuak behar herriak ulertuko dituenak. LAPURTERA KLASIKOA. 1643. Trabak gainditzeko lagun ahaltsuak behar eta Etxauz elizgizonaren laguntza. Erlijio-liburua kontraerreformetan kokatu, protestantismoari aurre egiteko, erlijioa indartu eliza katolikoak. Garai gatazkatsua Zugarramurdi sorgin erreketa, erlijio-gerrak, aipatu gabe.