Giza Nerbio Sistema eta Sistema Endokrinoa: Funtzioak eta Egiturak

Garuna

Zer da?

Nerbio Sistema Zentraleko entzefaloaren zatirik handiena eta garrantzitsuena da, nerbio sistemaren egitura zuzendaria. Giza-garunak 1,1 kg-ko masa eta 1.200 cm³ bolumena du, intxaur baten itxurakoa. 50.000 milioi eta bilioi bat neurona artean dituela uste da, baina kopurua jaisten da zahartzean.

Funtzioak

Giza portaera eta adimen-funtzioak kontrolatu eta koordinatzen ditu (oroimena, adimena, emozioak, ikaskuntza eta pertzepzioa). Integrazio sentsorialeko eta jarduera motorreko gune nagusietako egoitza da.

Bi Hemisferioak

Ezkerreko hemisferioak mintzamenarekin eta pentsamendu logikoarekin zerikusia du; eskuinekoak, prozesu analitikoekin eta orientazio espazialarekin.

Zerebeloa

Zer da?

Nerbio Sistema Zentraleko entzefaloan kokatzen da, garunaren atzealdean, azpialdean eta bizkarrezur-erraboilaren gainean.

Funtzioak

• Gorputzaren oreka mantentzea, mugimenduak koordinatuz.
• Gorputzaren jarrera eta muskuluen mugimenduak kontrolatzea.

Bizkarrezur-erraboila

Zer da?

Entzefaloa eta bizkarrezur-muina lotzen ditu. Gai zuria kanpoaldean eta gai grisa barnealdean ditu.

Funtzioak

• Muinetik garunerantz doazen nerbio-bulkaden transmisioa.
• Funtzio begetatiboak mantentzea: eztula, arnasketa, jarduera kardiakoa eta digestio-hodiaren jarduera kontrolatzea. Lesio larriek heriotza dakarte.

Nerbio Sistema Periferikoa (NSP)

Zer da?

NSZtik kanpo dagoen nerbio sistemaren atala da. NSZ eta gorputzeko organo eta egituren artean kokatzen da, gorputz osoan zehar banatzen diren zuntzez eta kordoiz osatuta.

Funtzioa

NSZ organoekin konektatzea: zentzumen-errezeptoreekin, muskuluekin eta guruinekin.

Sistema Endokrinoa

Zer da?

Guruin endokrinoek eta jariatzen dituzten hormonek osatzen dute. Nerbio sistemarekin batera aritzen da, jokabideak zuzentzen eta oreka lortzen eta mantentzen.

Funtzioak

• Zirkulazio sistemara askatzen diren hormonak sintetizatzea.
• Ehun eta organo desberdinen funtzioak koordinatu eta integratzea.

Hipotalamoa

Zer da?

Ornodunen garuneko egitura da, hipofisiarekin lotura estua duena.

Funtzioak

• Bizitza begetatiboaren egiturak erregulatzea: oreka hidrikoa mantendu, gorputzaren tenperatura erregulatu.
• Metabolismoa kontrolatzea: loa erregulatu, gosea, egarria eta asetasuna eragin, tentsio arteriala erregulatu.
• Portaeran eragitea: amorrua, beldurra, sexu-gogoa. Emozioekin lotutako erantzun fisikoak ere eragiten ditu (izerdia, gorritasuna, bihotz-taupaden areagotzea, malkoa).
• Hipofisiaren jarduera kontrolatzea.