Gizarte Zerbitzuak eta Babesgabetasuna

Gizarte Zerbitzuen Sarea

Gizarte zerbitzuen sarea bi mailatan banatzen da:

• Oinarrizko edo lehen mailako arretarako gizarte zerbitzuak: Sistemara sartzeko puntua da eta toki mailakoa da (Udaletxeko Gizarte Zerbitzuak). Eskaintzen dituzten zerbitzuak, besteak beste, hauek dira: premiazko ostatua, informazioa, orientazio zerbitzuak, jantoki soziala, etxez etxeko laguntza eta prebentzioa.
• Gizarte zerbitzu espezializatuak: Arreta espezializatua behar duten kolektiboentzat dira (haurrak, nerabeak, adinekoak, emakumeak, drogazaleak...).

Arrisku Sozialeko Egoeran Dauden Familiak

Egoera hori bultzatu dezaketen faktoreak honako hauek dira:

• Familiaren dinamikarekin lotutako faktoreak: Familia rolak ezegokiak izatea, genero indarkeria familia dinamikaren barnean egotea, hezkuntzarako eredu eta erreferentziarik ez izatea.
• Ekonomiarekin eta lanarekin lotutako faktoreak: Diru sarrera nahikorik ez izatea eta lana edo familia bateragarri egiteko zailtasunak izatea.
• Etxebizitzarekin lotutako faktoreak: Etxea etengabe zikin eta nahaspilatuta egotea, gehiegi bizitzea edo etxean pertsona gehiegi bizitzea.
• Aurretiko historialarekin lotutako faktoreak: Haurtzaroan oldarkortasun, axolagabekeria eta abusu patroiak bizitzea.
• Osasunarekin lotutako faktoreak: Osasun arazoak izatea.
• Gizarte sare eta harreman sarearekin lotutako faktoreak: Sare sozialik eza eta isolamendu soziala.
• Justizia ereduarekin lotutako faktoreak: Justiziarekin arazoak eduki izana edo edukitzea eta familiako kide bat espetxean egon izana edo egotea.

Gizarte Arriskuan edo Babesgabetasun Egoeran Dauden Adingabeak

• Gizarte-arriskua: Adingabe baten garapena eta ongizatea norberaren, familiaren edo inguruaren zirkunstantziek arriskuan jartzen dutenean gertatzen den egoera da. Horrela, gurasoek ez dituzte erantzukizunak beren gain hartzen edo ezin dituzte beren gain hartu garapen hori bermatzeko.
• Babesgabetasuna: Legeek adingabea babesteko ezarritako betebeharra betetzen ez denean edo adingabearen aurkako tratu txar edo indarkeria motaren bat dagoenean gertatzen den egoera da.

Haurren eta Nerabeen Beharren Taxonomia

• Behar fisikoak: Elikadura, higienea, osasuna, loa.
• Segurtasuna: Osasun fisikoa arriskuan jartzen duten inguruko baldintzen aurkako babesa, kaltetzen duten edo kalte dezaketen pertsona helduen edo adingabeen aurkako babesa eta bere buruari egin diezaioketen kaltearen aurkako babesa.
• Behar emozionalak: Segurtasun emozionala, irudien aurkako babesa, garapen psikosexualeko prozesua errespetatzea...
• Behar sozialak: Jokabide mugak eta orientabideak izatea, gizarte harreman sarea, interakzio ludikoa...
• Behar kognitiboak: Estimulazio sentsoriala, esplorazio fisiko eta soziala, errealitate fisiko eta soziala ulertzea...

Balora Tresna

Adingabeen arrisku edo babesgabetasun egoeren larritasuna baloratzeko, Udal eta Lurralde Mailako Gizarte Zerbitzuek BALORA tresna erabiltzen dute.

Guraso Ahala

Seme-alaben eta haien ondasunen gaineko eskubide-multzo bat aitortzen dizkie legeak gurasoei, seme-alabak adingabeak diren edo ezgaituak dauden bitartean seme-alabak mantentzeko eta hezteko dituzten beharrak betetzea ahalbidetzeko.

Zaintza eta Jagoletza

Adingabearekin bizi den eta adingabearen arreta osoa zaintzen duen pertsonak gauzatzen du. Adingabea egoitza batean egonez gero, dagokion administrazioak eta harrera kasuetan, familia-harreragileak.

Tutoretza

Hura duen pertsona fisikoa edo juridikoa da adingabearen arreta pertsonalaren, ondasunen administrazioaren eta legezko ordezkaritzaren arduraduna. Tutoretza administrazio publikoak gauzatzen duenean, honako modalitate hauetako baten bidez gauzatzen du: zaintza, familia-harrera edo egoitza-harrera. Tutoretza egikaritzen den bitartean, Administrazio horrek familiaren egoitzara itzultzea, tutoretza arrunta edo adopzioa sustatu ahal izango ditu. Administrazio publikoak tutoretza utzi ahal izango du honako egoera hauek betetzen badira:

• Tutoretzapeko pertsonaren emantzipazioa edo adin-nagusitasuna.
• Administrazioak tutoretza egikaritzea ekarri zuten inguruabarrak bertan behera uztea.
• Beste babes-erakunde batera lekualdatzea.
• Tutoretza arrunta edo adopzioa eragiten duen ebazpen judizial irmoa.
• Tutoretzapeko pertsona hiltzea.

Egoitza Harrera Ebaluatzeko eta Erregistratzeko Sistema: SERAR

1. Erregistro metatua: dokumentu bateratu bat da, eta bertan jasotzen dira adingabe horien oinarrizko datuak, bai eta haien familia-, prestakuntza-, eskola-, egoitza-, lan- eta komunitate-testuinguruari buruzko informazio zehatza ere. (Egoitza-harreraren aurreko aurrekariei dagokienez, bai harrera horretan gertatzen diren gorabeherei edo egoerei dagokienez.)
2. Banakako hezkuntza-proiektua (PEI).
3. Jarraipen-txostena.

Inoren Kargura Ez Dauden Adingabe Atzerritarrak (IKEA)

1. Esku-hartze fasea: Segurtasun Kidegoek (poliziak) adingabearen presentzia detektatzen dute eta adingabeak babesteko ardura duten agintarien esku jartzen da. Adina egiaztatzen duen dokumenturik ez badago, proba medikoak egingo dira (eskumuturreko eta ezkerreko eskuko hezurren erradiografia). Adin nagusikoa bada, Atzerritartasunaren eskumena da. Adingabea bada, adingabeen arloan eskumena duen administrazioa arduratuko da. Zalantzarik izanez gero, kontserbazio-printzipioa aplikatuko da, eta, beraz, pertsona adingabeen arloan eskumena duen administrazioaren zaintzapean geratuko da adina zehaztu arte. Pertsonaren adina zehazten den bitartean, larrialdiko harrera egiten da (UBA zentrora eramaten da).
2. Ikerketa-fasea: Behar diren ikerketak egin behar dira adingabearen nortasunari, jatorriari eta haren inguruabar pertsonal eta familiarrei buruz.
3. Erabaki-fasea: Ikerketa egin duten agintariek txosten bat egiten dute adingabearen etorkizunari buruz (herrialdera itzultzea edo harrera-herrialdean geratzea).
4. Gauzatze-fasea: Administrazio eskudunek hartutako erabakia betearazteko jarduketak egiten dira. Pertsona adingabea bada, adin-nagusitasunera inoren kargura ez dauden adingabeentzako harrera-sisteman sartuko da behin betiko.

18 Urte Betetakoan

18 urte betetakoan, hainbat aukera daude: senideekin edo lagunekin bizitzea, emantzipazio-programak/-pisuak eskuratzea, etxebizitzak alokatzeko programak eskuratzea, baina, era berean, posible da kalean amaitzea, baldin eta ez badu aukerarik haietara sartzeko.