Hominizazioa eta Humanizazioa: Giza Eboluzioaren Azterketa

HOMINIZAZIOA: Duela 6 milioi urte klima aldaketa bat egon zen. Oihana izatetik sabana izatera pasatu zen. Beraz, zuhaitzean bizitzetik zuhaitzik gabe geratzea pasatu zen. Horrexegatik, aldaketa biologiko ugari egon ziren. Bi oinetan ibiltzeak eskuak libre geratzea ahalbidetu zuen eta tresnak egiten hasi ziren. Tresnak egiteko gehiago pentsatu behar zutenez, zerebroa gehiago garatu zen. Gainera, hazamar lodiaren oposizioa egin zenez, eskua txikiti zen eta gauzak hartzeko trebetasuna agertu zen. Bestalde, aldakak estutuz joan ziren eta bizkarezurra indartuz. Horrek bi oinetan ibiltzea erraztu zuen, eta garaizago jaiotzea ere. Beste aldaketa garrantzitsua mandibula txikitzea izan zen. Elikadura aldaketa handi bat eman zen: Janaria prestatzen hasi ziren, hau da, sukaldaritzaren lehen urratsak eman ziren. Bestalde, mutazio bat egon zen eta hotsak egiteko mekanika garatu zen, mandibula txikitzeari esker. Honek, hizkuntza ahalbidetu zuen. Aldaketa guzti horiek garuna garatzea eragin zuten. Pentsatzeko eta arrazoitzeko ahalmena ere garatu zen, horregatik garuna proportzio handiagoa daukagu animaliekiko. Gainera, dieta aldaketari esker, haragia jaten hasi ginen eta horrek proteinak eta energia eman zigun. Azken hau zerebralizazioa bultzatu zuen.

HUMANIZAZIOA: Tresnak egitea eta sua kontrolatzea askotan erabili dira gizakiak eta animaliak bereizteko jarduera gisa. Gizakien gaitasun teknikoa kuantitatiboa eta kualitatiboa da, animaliena kuantitatiboa soilik. Bestalde, sua kontrolatzeak babes handia ekarri zuen, harrapakarien erasoari aurre egiteko baliogarria baitzen. Suari esker, etxe baten antzeko zerbait sortu zuten, eta horrenbestez, gu izatearen kontzientzia. Talde harremanak konplexuagoak egin ziren eta gerraren zein merkataritzaren bitartez, taldeetan hierarkiak ezarri ziren. Garai hartan hizkuntza ere garatuz joan zen. Nahiz eta animaliak ere komunikatzen diren, gizakien komunikazioa zehatzagoa eta konplexuagoa da. Gainera, giza hizkuntza konbentziola da, hau da, ez da beharrezkoa lenguaje no verbal baitaukagu. Hizkuntza giza taldeek edo komunitate batek adostutako emaitza da, eta horregatik, eskuratu behar dugu, ez baikara ikasita jaiotzen. Aipatutako ezaugarri guztiek kultura duen izakia garatzea eragin zuten. Oso ahulak garenez, beste izakiekin konparatuz, kulturaz baliatzen gara leku guztietara egokitzeko. Kultura ikasi egiten da, ez da jaiotetikoa. Gainera, gure biologiaren mugak gainditzeko baliabidea da, kulturen aldaketak abiadura handiagoan gertatzen direlako biologias aldaketak baino.

NS: Gizakiaren jokabideak eta ezaugarriak fundamentu fisiologikoak dituzte eta bi gorputz sistematan dute oinarria: nerbio sistema eta endokrinoa. Nerbio sistemari dagokionez, bizitzeko funtsezkoak diren bi funtzio betetzen ditu: ingurunean gertatutako aldaketen berri izan eta informazio hori prozesatu, eta erantzun koordinatu bat eman gorputzeko sistema guztiak harremanetan jarriz. Hau da, estimulo ezberdinei erantzun egokiak ematea. Nerbio sistema bi osagaiez eratuta dago: neuronak eta gliak, eta bi sistematan antolatuta, nerbio sistema zentrala eta periferikoa.