Ilustrazioaren Garaia eta XX. Mendeko Espainia: Historia eta Gertaerak

Ilustrazioa eta Ideiak

Ilustrazioa: Arrazoiaren nagusitasuna, metodo zientifikoa, erlijioaren kritika eta aurrerapenaren ideiak.

XX. Mende Hasierako Mugimenduak

Boltxebikeak: Sozialismo erradikala.

UCD (Unión de Centro Democrático): Espainiako trantsizioko alderdi politikoa.

Espainia 1931tik Aurrera

II. Errepublika

• Gobernua osatu, Konstituzioa idatzi eta aurrerakuntzak egin.
• Erreformak: Nekazaritza erreforma, irakaskuntza, emakumeen botoa, ezkontza zibila eta dibortzioa, armadaren erreforma.
• Kataluniako Estatutua onartu.

Gerra Zibila eta Frankismoa

Marshall Plana

Europako egoera ekonomiko larrian zeuden herrialdeei laguntza.

Despotismo Ilustratua (XVIII. mendea)

Erregeek aldaketak egin herriaren ongia bilatzeko, baina beren boterea mugatu gabe. Erregeek lantegiak egin, kultura erakundeak sustatu, baina inoiz ez zuten benetako interesik herrian.

Donostiako Ituna

Errepublika aldarrikatzeko programa. Alderdi errepublikanoak, sozialistak eta abertzaleak bildu ziren.

Utrechteko Ituna

• Espainia: Felipe V.a Espainiako errege, baina Frantziari uko eginez eta lurrak galduz.
• Frantzia: Koloniak galdu.
• Germaniako Erromatar Inperioa: Lurrak lortu.
• Ingalaterra: Lurrak lortu eta esklaboak hornitzeko eskubidea.

Txandakako Sistema

Cánovasek eta Sagastak gobernuan txandakatzea.

Independentzia Gerra

Napoleonen Jose I.a errege izendatu eta aldaketak egin nahi izan zituen, baina herriak ez zituen onartu. Juntak sortu eta herritarrek gerrillak egin zituzten.

Westfaliako Ituna

Protestanteen eta katolikoen mugak finkatu, Espainiako probintzia batzuen independentzia onartu. Espainiaren gainbehera hasi zen, Portugal independizatu zen. Espainiak ez zuen Westfaliako Ituna onartu eta Frantziarekin gerra egin zuen. Pirinioetako Bakea sinatu zen, Frantzia lehen potentzia bilakatuz.

Vienako Biltzarra

Iraultzaren aurreko egoerara itzuli, legitimitatearen printzipioa, estatuen oreka, eta interbentzio politika.

Varsoviako Ituna

SESB eta Ekialdeko herrialdeek sinatu zuten NATOri aurre egiteko.

II. Mundu Gerraren Ondoren

NBE sortu zen. Gerra Hotza: bi bloke, komunista (Varsoviako Ituna) eta kapitalista (NATO).

Gerra Hotza: Berlingo blokeoa, Koreako gerra, Kubako krisia.

Deskolonizazioa: autodeterminazioa, Europako ahultasuna, elizaren aldaketa. Prozesua Asian hasi zen, Bandungeko Konferentzia, lerrokatu gabeko herrialdeak.

Frankismoaren Etapak

1939-1950: Isolamendua

Gerraostea: isolamendua, ekonomia gaizki, autarkia, bizi-baldintza txarrak, gosea. Errepresioa, autoritarismo politikoa, makiak zabaldu.

1950-1959: Arrankada

Frankismoa finkatu: AEBrekin harremanak, konkordatua, NBEan sartu. Bizi-baldintzak hobetu, errepresioa leundu.

1960ko hamarkada

Politika: krisia, frankismoa banatu, gizarte gatazkak, oposizioa. Ekonomia: garapena, klase ertaina garatu, hezkuntza hobetu, pentsatzeko modu askeagoa, irekitasuna landa-eremuetatik hirietara.

Trantsizioa

Erreformak: arazo nazionala (autonomiak), ekonomikoa (Moncloako Itunak), oposizioa (Konstituzioa). 125: 1-3, 2-4, 3-2, 4-5, 5-1.