Irene

Aldiz, erreforma hauekin garaile ateratakoak, burgesia liberala eta industrilizatuari, ez zaio ondo etortzen foruek ezarritako neurri ekonomi protekzionistak eta Espainiako ekonomi liberalarekin bat egin nahi dute.-Liberalak karlistak gainditzeko banatzen saiatzen dira ideologia eta foruen interesak zeintzuk diren esanez. Horrela, karlistak bi taldetan zatitzen dira; kontserbadoreak gerrarekin jarraitu nahi dute eta besteak negozazio batera heldu nahi dute. Azken hauen buruzagia Maroto jenerala da eta bakea sinatzen du Espartero liberalarekin, honek foruak mantenduko duela trukez esanez.- Foruen berrespena ematean aldaketak ematen dira ere konstituzioarekin bat egiteko. hala nola, Nafarroa estatua izaten utzi eta probintzi arrunta bihurtzen da "Paccionada"ren bidez. Euskadin aldiz Foru.diputazioak nahiz Batzar Nagusiak deuseztatu ziren, aduanak portu eta naioarteko mugetara eramaten dira...Bakarrik zerga eta soldadutza salbuespenak eta zuzenbide zibileko xedapen batzuk indarrean gelditu ziren.-Karlismoak Seiurtekoan indartzen da berriro. Hiru arrazoengandik:nekazari, sekularizaio eta foru-lurraldeen erresistentzia dela eta. Don Karlos Euskadi eta Nafarroa okupatu zituen; hala ere, hiriburuak haien kontra egiten jarraitu zuten, adibide zehatza Bilboren setioa da. Bitartean , Espainiako iparraldean herrialdearen estatu alternatibo bat sortzen hasten da oinarrizko erakundeak izanez; irakaskuntza, ordena publikoan, soldaduen errekrutatzean eta ekonomian lege aldaketak egongo dira eta posta-zerbitzu bat ezartzen da.||Hala ere, Karlismoaren helburuak bertan behera geldituko dira Alfontso XIIak tronua hartzen duenean armada karlista desegiten lortzen baitu eta Don Karlos eta bere jarratzaileak Frantziara erberestatu behar dira. Canovas ministroa foruen azken hondarrak kendu eta Diputazio probintzialak zarri zituen hiru lurraldeetan.Konklusioa eta ondorioak:Horrela, Canovas foruen azken ondarrak kentzen ditu.||Hala ere, Euskadin ezberdintasun batzuk irauntzen dute. Kontzertu Ekonomikoen araubidea ematen da non lurraldeko zerga gehienak biltzeko eta kudeatzeko eskubidea lortzen da. Trukez, Estatuari kupoa, diru kopuru bat, emango zaio, beraz, diputazioak autonomia berreskuratzen dute zerga eta administrazio esparruetan.||Hori dela eta, zergak txikiagoak dira eta industralizazio erakartzen duen lurraldea bihurtzen da Euskadi. Ekonomia hobetzen da, batez ere, garraiobide arloan. Euskal oligarkia  ezarritako sistema fiskalak ere fortuna handiak eta industrializazioaren garapena ahalbidetuko ditu.||Bestetik, autogobernuaren murrizketa nahigabe sakona eragiten du sortuz eta nazionalista garrantzitsuen sorrera bultzatuz.

1876KO UZTAILAREN 21EKO LEGEAKokapena:Dokumento honetan Euskal foruen indargapenaren hainbat artikulu ageri dira, Gorteak egina eta erregeak, Alfonso XII, onartua 3.gerra karlista amaitu ondoren, 1876ko uztailaren 21an. Igorle kolektibo eta herriari zuzendaturiko testu publikoa non eduki juridiko-politiko dauka eta lehen-mailako iturria da. Idei-nagusiak:Foruen abolizioa ematen da pribilegioak deuseztatuz:1.Arma zerbitzura hoateko eta gizonezko kupoa aurkezteko betebeharra Euskal Probintzietan( 1. eta 2. artikuluetan)2. Zergak salbuespena abolitu: ondasunetan parte hartzera betebeharra, beste probintziak bezala kontribuzio, errenta eta zerga arrunta eta bereziak ordaintzera dagokion proportzioan. ( 1.eta 3.artikuluetan)3. Gobernuari baimena eman erreforma hauek eta iraganeko beste edozein erreforma onartzeko eta indarrean jartzeko.Testuinguru historikoa:XIV baino aurretik Euskal Herriko sistema forala da. Foruak lurralde ohiturak bildu eta finkatzeaz aparte nahiko autonimia-maila ematen dute estatu mailan beren ezaugarriak direla eta: - Derrigorrezko soldadutza egitetik salbuetsita daude biztanleak, bakarrik parte hartuko dute bere lurraldea zuzenean mehatxatuta badago.- Zergak ordaintzetik salbuetsita egotea, aduanak Gaztelan daudenez atzerriko produktuak importatzeko askatasuna dago.- Kaperatasun unibertsala, biztanle guztiak berdinak dira legearen aurrean.- Maiorazko ezarpena.- Foru-baimeneko eskubidea. Erregearen erabakiak egokiak diren ala ez esan. Ezezkoa ematea kontrafiru deritzo.-Autonomia merkataritzako eta ekonomiarako, zerga batzuk kentzen dira.|| Batzar Nagusia foruen erakunde nagusia da eta gai ekonomiko eta judizialak bermatzen ditu. Organo betearazleak diputazioak dira eta eskualde bakoitza berea dauka.||Gerra Karlistetan foruen autonomi-maila defendatzen saiatzen da:-Karlisten artean foralistak direnak egingo dute; gehienak nekazariak, jauntxo txikiak eta eskulangileak izango dira. Foruek haiei lehentasuna ematen diete eta liberalek ezartutako erreformak, hala nola, desamortizazioak talde hauei kalte handia eragingo die beren egoera txarrera eginez.