Mendizabalen desamortizazioa
Clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 7,4 KB
MENDIZABAL-EN DESAMORTIZAZIOA
(Testu komentarioa)
SAlLKAPENA
Testu historikoa da (zuzenean idatzi zen testu originala da, ez da historiadore batek egina), politikoa (desamortizaziori buruz ari delako, eta hau erabaki politiko bat da) eta publikoa, Juan Álvarez Mendizabalek Maria Kristinari (Isabel n-a gazteegia da erregina izateko) idazten dion arren, gero egunkari batean herritar guztiek irakurtzeko egokitua baita. Egilea esan bezala Mendizabal da eta 1 836ko otsailak 21 en argitaratu zen, klero erregularren desamortizazioa egin zen urtean, hain zuzen ere.
AZTERKETA
[deia Orokorra:
Mendizabalek erreginari (Isabel U) adierazten dio gutun honen bidez, desamortizazioaren dekretua ezarriko duela. Horretarako, desamortizazioaren beharra eta dakartzan alde onak azaltzen ditu .. Horrez gain, desamortizazio prozesuak zer ekarri behar duen ere azaltzen duo Herritar guztiek jakiteko, Madrilgo Gazetan argitaratua izan zen l836ko otsailak 21 ean.
[deiak:
Desamortizazioaren definizio laburra (1.parrafoa, l.lerroa) Desamortizazio prozesuak dakartzan alde onak (1. parrafo osoa) o Helburu ekonomikoak:
• hildako aberastasuna berpiztea (3.lerroa)
• industrietako eta kanaletako oztopoak kentzea ( 4.lerroa)
politika pizkunderako osagarria (9.lerroa)
• zor publiko handiaren kopurua murriztea (12.lerroa) o Helburu politikoak:
Aberria zabaltzea eta aberriarekin bate egiteko lotura berri eta sendoak SOrtzea (5.eta 6.lerroak)
Ordenaren eta askatasunaren ikurri den Isabel U.aren tronu gorenarekin identifikatzea (6. eta 7. lerroak)
o Helburu ekonomiko-sozialak:
zorion publikoaren iturri oparoa irekitzea (3.lerroa)
herrialdeari bertako gauza guztiekiko maitasun natural eta sutsua itsastea (5.lerroa)
• bizi eta zorioneko elementua Espainiarako (8.lerróa) Desamortizazioa gauzatzeko beharrezkoa zer den
Goi mailako ideian lotzea eta bat egitea (14.lerroa)
Gozamena eta existentzia goi mailako instituzioen erabateko garaipenean bermatzea (15 .lerroa)
Argibideak:
-Amortizazioa: ondasun higiezin eta hilak merkatutik baztertuta edukitzea.
-Isabel II: 1844 eta 1868 urte bitartean Espainian zegoen erregina.
Dokumentua idatzi zenean, bere ama Maria Kristinak gobernatzen zuen bere izenean, bera txikiegia baitzen kargu hori betetzeko.
-BM: bere maiestatea.
-Gaceta de Madrid: garai honetan zegoen egunkari garrantzitsua.
KOMENTARIOA:
Testuim!Uru historikoa: (labur azalduta)
1833an Fernando VII hil, estatu liberala behin betiko ezarri. Sufragio zentsitarioa boterea osaturiko oligarkia berri batentzat erreserbatuz. Liberalismoak oinarri sozialik ez izateak ondorioak: ejertzitoaren protagonismoa politikan (pronuntziamendu militarrak) eta gobernuaren ahultasuna eta ezegonkortasuna.
Erregimen isabelinoaren oinarriak: koroa (doktrina liberalismoa), alderdi politikoak (moderatuak + aurrerakoiak, aipatu ezaugarri nagusiak), ejertzitoa, konstituzioak.
Erregealdiaren etapak
-Maria Kristinaren erregentzia (1833-1840)(lehen karlistada, erreginak liberalen laguntza).
- Javier de Burgosen probintzi banaketa (1833)( espainia 49 probintzitan + helburua).
- Errege Estatutua (1834) (Martínez de la Rosa gobernu buru, emandako gutuna da, helburua + ezaugarriak: subiranotasuna, ez dago aginte banaketa, bi ganbara eta zeinek osatzen duten bakoitza ... ): helburua ez bete, "La Granjako Sarjentuen Matxinada; liberalek boterea hartu.
- 1837ko Konstituzioa: karlistak Madrilen ingururaino, liberalak liskarrak baztertu, ezaugarri moderatu + aurrerakoiak: subiranotasun nazionala, botereen arteko kolaborazioa, bi ganbarako gorteak, gizabanakoen eskubideak, erlijio katolik()a clfiziala, udalbatzak herritarrak aukeratu, milizia nazioala ...
Desamortizazioa gobernu liberalek hartutako neurria; garrantzitsuena Mendizabalena baina beste batzuk ere (aipatu).
Desamortizazioaren definizioa eta motak (desbinkuJazioa + desamortizazioa).MendizabalI836 klero erregularrena, 1837, klero sekularra.
Komentarioa:
Mendizabalen desamortizazioaren helburuak:
1) Helburu ekonomikoa: dirua lortzea izan zen desamortizazioaren helburu nagusia Godoyren garaitik. Zor publikoa ezabatzea (3.,9. eta 12.1erroak) eta Haziendaren egoera penagarria konpontzea ezinbesteko. Mailegu berriak lortu behar ziren, hartzekodunei ordaintzeko eta gerrarako dirua lortzeko, baina ezin ziren lortu aurreko zorrak ordaindu bitartean.
Lehen Gerra Karlista funtsesko Isabel n.a tronuan mantentzeko eta liberalismoaren iraupena ziurtatzeko. Baina horrek ejertzito liberala ondo ekipatzea eskatzen zuen, eta horretarako clirua behar zen. Izan ere, ejertzito liberalaren nagusitasuna armamentuan, soldadu kopuruan eta hornikuntzan erabakigarria izan zen gerra irabazteko.
2) Helburu politikoa: (5.6.eta 7.1erroak)Liberalismoa sendotu, bere oinarri soziala zabalduz. Desamortizazioari esker lurjabe bilakatutakoek, egoera hori mantendu nahi bazuten, ezinbesteko liberalen garaipena, bestela, Lurrak elizari bueltatu beharko zizkioten.
Elizaren boterea murriztea.
3) Helburu ekonomiko-soziala: Lurjabe ertainen klase bat sortzea.
Horrekin batera, lur jabegoaren egitura aldatuko zen eta lurraren errendimendua handitu (3.5.eta 8.1erroak).
Prozesuaren gauzatzea (1.lerroanjartzen duena azalduz):
1836 eta 1837ko dekretuen bidez, kleroaren ondasunak nazionalizatu ondoren, hurrengo pausoa horiek merkaturatzea. Horretarako bi aukera: alokairu enfiteutikoak(Flores Estradak bultzatutakoa) eta lurrak enkante publikoan saltzea (azaldu biak eta zein egin zen).
Onurakjaso zituztemik goi mailako instituzioak izan ziren (15.1erroa), eliza kaltetuena eta helburu ekonomiko-sozialak ez zirenez egin, lurrik gabeko nekazarein egoera okertu.
ONDORlOA Emaitzak: 1) Arrakasta erlatiboa diru mailan: Lur guztiak batera merkaturatzean, eskaria eta eskaintza legea kontuan hartuz, lurren prezioak beherakada izan zuen eta estatuak, ez zuen eskuratu lor zezakeen diru guztia. 2) Helburu politikoari dagokionez: Lortu zen lehen karlistada irabaraztea eta ondorioz liberalismoaren iraupena ziurtatzea. Liberalismoaren oinarri soziala ez da asko zabalduko. 3) Helburu ekonomiko soziala: ez zen lortu. Dirua lortzeari lehentasuna eman zitzaion, ondorioz, ez zen nekazaritzaren erreformarik egin. Ez zen lur jabegoaren egitura aldatu (jabego amortitzatua jabego libre bihurtu zen). Lurraren errendimendua ez zen zen handitu. (Epe ertain eta luze batean produkzioa handitu egin zen, jabe berriek ordura arte landu gabeko lurrak landu zituztelako.Espartero eta Madoz desamortitzazioak egiten saiatu ziren baina ez zuten lortu.
(Testu komentarioa)
SAlLKAPENA
Testu historikoa da (zuzenean idatzi zen testu originala da, ez da historiadore batek egina), politikoa (desamortizaziori buruz ari delako, eta hau erabaki politiko bat da) eta publikoa, Juan Álvarez Mendizabalek Maria Kristinari (Isabel n-a gazteegia da erregina izateko) idazten dion arren, gero egunkari batean herritar guztiek irakurtzeko egokitua baita. Egilea esan bezala Mendizabal da eta 1 836ko otsailak 21 en argitaratu zen, klero erregularren desamortizazioa egin zen urtean, hain zuzen ere.
AZTERKETA
[deia Orokorra:
Mendizabalek erreginari (Isabel U) adierazten dio gutun honen bidez, desamortizazioaren dekretua ezarriko duela. Horretarako, desamortizazioaren beharra eta dakartzan alde onak azaltzen ditu .. Horrez gain, desamortizazio prozesuak zer ekarri behar duen ere azaltzen duo Herritar guztiek jakiteko, Madrilgo Gazetan argitaratua izan zen l836ko otsailak 21 ean.
[deiak:
Desamortizazioaren definizio laburra (1.parrafoa, l.lerroa) Desamortizazio prozesuak dakartzan alde onak (1. parrafo osoa) o Helburu ekonomikoak:
• hildako aberastasuna berpiztea (3.lerroa)
• industrietako eta kanaletako oztopoak kentzea ( 4.lerroa)
politika pizkunderako osagarria (9.lerroa)
• zor publiko handiaren kopurua murriztea (12.lerroa) o Helburu politikoak:
Aberria zabaltzea eta aberriarekin bate egiteko lotura berri eta sendoak SOrtzea (5.eta 6.lerroak)
Ordenaren eta askatasunaren ikurri den Isabel U.aren tronu gorenarekin identifikatzea (6. eta 7. lerroak)
o Helburu ekonomiko-sozialak:
zorion publikoaren iturri oparoa irekitzea (3.lerroa)
herrialdeari bertako gauza guztiekiko maitasun natural eta sutsua itsastea (5.lerroa)
• bizi eta zorioneko elementua Espainiarako (8.lerróa) Desamortizazioa gauzatzeko beharrezkoa zer den
Goi mailako ideian lotzea eta bat egitea (14.lerroa)
Gozamena eta existentzia goi mailako instituzioen erabateko garaipenean bermatzea (15 .lerroa)
Argibideak:
-Amortizazioa: ondasun higiezin eta hilak merkatutik baztertuta edukitzea.
-Isabel II: 1844 eta 1868 urte bitartean Espainian zegoen erregina.
Dokumentua idatzi zenean, bere ama Maria Kristinak gobernatzen zuen bere izenean, bera txikiegia baitzen kargu hori betetzeko.
-BM: bere maiestatea.
-Gaceta de Madrid: garai honetan zegoen egunkari garrantzitsua.
KOMENTARIOA:
Testuim!Uru historikoa: (labur azalduta)
1833an Fernando VII hil, estatu liberala behin betiko ezarri. Sufragio zentsitarioa boterea osaturiko oligarkia berri batentzat erreserbatuz. Liberalismoak oinarri sozialik ez izateak ondorioak: ejertzitoaren protagonismoa politikan (pronuntziamendu militarrak) eta gobernuaren ahultasuna eta ezegonkortasuna.
Erregimen isabelinoaren oinarriak: koroa (doktrina liberalismoa), alderdi politikoak (moderatuak + aurrerakoiak, aipatu ezaugarri nagusiak), ejertzitoa, konstituzioak.
Erregealdiaren etapak
-Maria Kristinaren erregentzia (1833-1840)(lehen karlistada, erreginak liberalen laguntza).
- Javier de Burgosen probintzi banaketa (1833)( espainia 49 probintzitan + helburua).
- Errege Estatutua (1834) (Martínez de la Rosa gobernu buru, emandako gutuna da, helburua + ezaugarriak: subiranotasuna, ez dago aginte banaketa, bi ganbara eta zeinek osatzen duten bakoitza ... ): helburua ez bete, "La Granjako Sarjentuen Matxinada; liberalek boterea hartu.
- 1837ko Konstituzioa: karlistak Madrilen ingururaino, liberalak liskarrak baztertu, ezaugarri moderatu + aurrerakoiak: subiranotasun nazionala, botereen arteko kolaborazioa, bi ganbarako gorteak, gizabanakoen eskubideak, erlijio katolik()a clfiziala, udalbatzak herritarrak aukeratu, milizia nazioala ...
Desamortizazioa gobernu liberalek hartutako neurria; garrantzitsuena Mendizabalena baina beste batzuk ere (aipatu).
Desamortizazioaren definizioa eta motak (desbinkuJazioa + desamortizazioa).MendizabalI836 klero erregularrena, 1837, klero sekularra.
Komentarioa:
Mendizabalen desamortizazioaren helburuak:
1) Helburu ekonomikoa: dirua lortzea izan zen desamortizazioaren helburu nagusia Godoyren garaitik. Zor publikoa ezabatzea (3.,9. eta 12.1erroak) eta Haziendaren egoera penagarria konpontzea ezinbesteko. Mailegu berriak lortu behar ziren, hartzekodunei ordaintzeko eta gerrarako dirua lortzeko, baina ezin ziren lortu aurreko zorrak ordaindu bitartean.
Lehen Gerra Karlista funtsesko Isabel n.a tronuan mantentzeko eta liberalismoaren iraupena ziurtatzeko. Baina horrek ejertzito liberala ondo ekipatzea eskatzen zuen, eta horretarako clirua behar zen. Izan ere, ejertzito liberalaren nagusitasuna armamentuan, soldadu kopuruan eta hornikuntzan erabakigarria izan zen gerra irabazteko.
2) Helburu politikoa: (5.6.eta 7.1erroak)Liberalismoa sendotu, bere oinarri soziala zabalduz. Desamortizazioari esker lurjabe bilakatutakoek, egoera hori mantendu nahi bazuten, ezinbesteko liberalen garaipena, bestela, Lurrak elizari bueltatu beharko zizkioten.
Elizaren boterea murriztea.
3) Helburu ekonomiko-soziala: Lurjabe ertainen klase bat sortzea.
Horrekin batera, lur jabegoaren egitura aldatuko zen eta lurraren errendimendua handitu (3.5.eta 8.1erroak).
Prozesuaren gauzatzea (1.lerroanjartzen duena azalduz):
1836 eta 1837ko dekretuen bidez, kleroaren ondasunak nazionalizatu ondoren, hurrengo pausoa horiek merkaturatzea. Horretarako bi aukera: alokairu enfiteutikoak(Flores Estradak bultzatutakoa) eta lurrak enkante publikoan saltzea (azaldu biak eta zein egin zen).
Onurakjaso zituztemik goi mailako instituzioak izan ziren (15.1erroa), eliza kaltetuena eta helburu ekonomiko-sozialak ez zirenez egin, lurrik gabeko nekazarein egoera okertu.
ONDORlOA Emaitzak: 1) Arrakasta erlatiboa diru mailan: Lur guztiak batera merkaturatzean, eskaria eta eskaintza legea kontuan hartuz, lurren prezioak beherakada izan zuen eta estatuak, ez zuen eskuratu lor zezakeen diru guztia. 2) Helburu politikoari dagokionez: Lortu zen lehen karlistada irabaraztea eta ondorioz liberalismoaren iraupena ziurtatzea. Liberalismoaren oinarri soziala ez da asko zabalduko. 3) Helburu ekonomiko soziala: ez zen lortu. Dirua lortzeari lehentasuna eman zitzaion, ondorioz, ez zen nekazaritzaren erreformarik egin. Ez zen lur jabegoaren egitura aldatu (jabego amortitzatua jabego libre bihurtu zen). Lurraren errendimendua ez zen zen handitu. (Epe ertain eta luze batean produkzioa handitu egin zen, jabe berriek ordura arte landu gabeko lurrak landu zituztelako.Espartero eta Madoz desamortitzazioak egiten saiatu ziren baina ez zuten lortu.