Munduaren Antolaketa: Sailkapenak eta Erakundeak

Herrialdeen Sailkapen Geopolitikoak

Iparraldea vs Hegoaldea

Iparraldea: Europa, Ipar Amerika, Australia, Japonia. Herrialde garatuak, aberatsak, Lehen Mundua, Mendebaldea, kapitalistak, merkatu-ekonomiak.

Hegoaldea: Mexiko, Hego Amerika, Afrika, Asia. Periferia, herrialde txiroak, azpigaratuak, garapen bidean dauden herrialdeak, Hirugarren Mundua.

Ekialdea / Bloke Sozialista Ohia

Ekialdea: Herrialde komunistak edo komunista ohiak. Bigarren Mundua. Planifikazio zentraleko ekonomiak.

Talde Espezifikoak

• BRICS: Brasil, Errusia, India, Txina, Hegoafrika. Herrialde emergenteak.
• PMD (Gutxien Garatutako Herrialdeak): Munduko 49 herrialderik pobreenak.

Nazioarteko Talde Ekonomikoak

• G7: Kanada, AEB, Frantzia, Alemania, Italia, Japonia, Erresuma Batua.
• G8: G7 + Errusia.
• G20: G8 + Txina eta beste herrialde batzuk (azken urteetan sortua, G9 aipamen historiko gisa utziz).

Nazioarteko Erakunde Nagusiak (NBEren esparruan)

• Politika: Nazio Batuen Batzar Nagusia.
• Merkataritza: MME (Merkataritzaren Mundu Erakundea).
• Moneta eta Finantzak: NMF (Nazioarteko Moneta Funtsa), MB (Munduko Bankua).
• Segurtasuna: Nazio Batuen Segurtasun Kontseilua.
• Justizia: Nazioarteko Justizia Auzitegia.

Sailkapen Ekonomikoak (BPG per capita oinarri hartuta)

Munduko Bankuak, NMFk eta MMEk mundua errenta mailaren arabera sailkatzen dute (altua, ertaina, baxua), BPG per capita (EAP) erabiliz.

EAP (Erosteko Ahalmenaren Parekotasuna): Moneta desberdinek produktu mota berdinetan duten erosahalmena neurtzeko prozedura da. Ezinbestekoa da bizi-mailak konparatzeko, herrialdeen arteko prezio-desberdintasunak kontuan hartzen baititu eta, ondorioz, herrialde aberatsenen eta behartsuenen arteko aldea txikitzen du.

Errenta Mailak (dolarretan)

• Errenta Altua: 12.000 $-tik gora (batez beste 37.990 $).
• Errenta Ertaina: Goi-ertaina 7.500 $ inguru, behe-ertaina 2.321 $ inguru (batez beste).
• Errenta Baxua: 995 $-tik behera (batez beste 509 $).

Pobrezia Mailak

• Muturreko pobrezia: Eguneko 1 $-tik behera bizitzea.
• Pobrezia erlatiboa: Muturreko pobreziaren mugatik gora egotea, baina inguruneko batez bestekoaren azpitik nabarmen.

Munduko batez besteko errenta: 8.732 $.

Mundu Sistemaren Garapen Historikoa

Fase Nagusiak

1. 1820-1870: Industria Iraultzaren ezarpena.
2. 1870-1913: Inperialismoa (ordenu liberala).
3. 1919-1939: Gerren arteko garaia (edo 1914-1945).
4. 1945-1973: Gerraosteko hedapena (kapitalismoaren urrezko aroa).
5. 1973-Gaur egun: Globalizazioa (ordenu neoliberala).

Prozesuaren Ezaugarriak

• Gorabehera ziklikoak (hedapen- eta krisi-garaiak txandakatzea).
• Kapitalaren kontzentrazioa eta zentralizazioa (enpresa eta jabe gutxiago).
• Kapitalaren eta produkzioaren nazioarteratzea.